دوران کودکی و نوجوانی

مریم میرزاخانی در 22 اردیبهشت ماه 1356 در شهر تهران به دنیا آمد. پدرش احمد میرزاخانی مهندس الکترونیک بود و ریاست هیئت مدیره ی سازمان آموزشی نیکوکاری رعد را برعهده داشت.

مریم میرزاخانی که از هوش و استعداد فراوانی برخوردار بود پس از پشت سر گذاشتن دوران دبستان وارد دبیرستان استعدادهای درخشان، فرزانگان تهران شد. در همان هفته ی اول حضور در دبیرستان فرزانگان مریم میرزاخانی با رویا بهشتی آشنا شد، آن ها دوران تحصیل خود را در این مدرسه سپری کردند و تا سال ها این دوستی ادامه داشت.

مدرسه ای که مریم میرزاخانی در آن درس می خواند به چندین کتاب فروشی نزدیک بود، و یکی از لذت بخش ترین کارها برای او و دوست صمیمی اش، گشت و گذار در کتاب فروشی ها و خرید کتاب بعد از مدرسه بود.

سال سوم دبیرستان بود که میرزاخانی موفق شد مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری را به دست آورد. وی همچنین توانست با دریافت 41 امتیاز مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی هنگ کنگ را به خود اختصاص دهد.

او پس از یک سال موفق شد برای باری دیگر مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی کانادا را با دریافت 42 امتیاز یعنی نمره ی کامل از آن خود کند. مریم میرزاخانی اولین کسی بود که توانست در المپیاد ریاضی نمره ی کامل کسب کند، همچنین اولین دختری بود که موفق شد مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی را به دست آورد.

ورود به دانشگاه

مریم میرزاخانی دوران دبیرستان را پشت سر گذاشت و برای ادامه تحصیل وارد دانشگاه صنعتی شریف شد. او برخلاف تمام انتظارها نمی خواست رشته ی مهندسی برق را انتخاب کند، چون عاشق ریاضی بود در میان گرایش های مختلف ریاضیات به ریاضی محض علاقه ی بیشتری داشت.

سرانجام در سال 1378 مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه صنعتی شریف گرفت. سپس برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و در دانشگاه هاروارد به تحصیل علم مشغول شد. سپس مدرک دکترای خود را در سال 1383 تحت نظر «پروفسور کرتیس مک مولن» دریافت نمود.

آغاز فعالیت حرفه ای

مریم میرزاخانی بلافاصله پس از فارغ التحصیلی به عنوان محقق در موسسه ی ریاضیات کلی مشغول به کار شد، همچنین در دانشگاه پرینستون آمریکا به عنوان پروفسور کار خود را آغاز کرد. وی پس از گذشت 4 سال از درجه ی استادیاری ارتقا پیدا کرد، سپس در سال 1387 به عنوان استاد تمام در دانشگاه استنفورد به امر تدریس پرداخت.

فعالیت های پژوهشی

مریم میرزاخانی در سال 1378 با قبول پیشنهاد محاسبه ی عمق حلقه های ترسیم شده روی سطوح هذلولی، توانست بهترین راه حل را برای مشکلی که ریاضیدان ها سال ها در صدد حل کردن آن بودند را پیدا کند. به عبارتی وی با به دست آوردن راهی عملی و بسیار کاربردی به منظور حساب کردن حجم فرم های هندسی هذلولی توانست تحسین همگان را برانگیزد.

مجله ی پاپیولار ساینس آمریکا در سال 1384 مریم میرزاخانی را به عنوان یکی از 10 ذهن برتر جهان انتخاب کرد. انجمن ریاضی آمریکا در سال 1388 برای قدردانی از دستاوردهای او در علم ریاضی و همچنین به خاطر خلاقیت بی نظیر و رساله ی دکترای نوآورانه ای که ارائه داده بود «جایزه ی بلومنتال» را به ایشان تقدیم نمود.

مریم میرزاخانی در سال 1389 موفق شد نظریه ی شار زلزله ویلیام ترستن را که مدت زمان طولانی به عنوان مسئله ای بی پاسخ در ریاضیات بود را روی فضای تایشمولر اثبات نماید. وی همچنین در سال 1393 به همراه امیر محمدی و الکس اسکین اثبات کرد که ژئودزیک های مختلط و بستارهای آن ها، برعکس آنچه تاکنون گفته می شود نه تنها اصلا نامنظم و فرکتال نیستند، بلکه به شکل شگفت انگیزی منظم می باشند! آن ها توانستند ثابت کنند بستارهای ژئودریک مختلط دارای خاصیت جبری هستند و قادر هستند به صورت چند جمله ای تعریف بشوند، به همین خاطر غیرقابل انعطاف هستند.

دریافت جایزه ی فیلدز

مریم میرزاخانی به خاطر تحقیقات نوین و دستاوردهای فراوانش در سال 1393 موفق به دریافت جایزه فیلدز شد. این جایزه معتبرترین نشان علمی در ریاضیات است که هر چهار سال یک بار به برترین دانشمندان علم ریاضی زیر 40 سال اعطا خواهد شد.

ایشان اولین بانویی بود که در سطح دنیا توانست جایزه ی فیلدز را به دست آورد. پس از دریافت این جایزه ی ارزشمند، دکتر حسن روحانی رئیس جمهور و دکتر فرجی دانا وزیر وقت علوم ایران، به مریم میرزاخانی کسب این موفقیت بزرگ را تبریک گفتند.

زندگی خصوصی

مریم میرزاخانی در سال 1384 با «یان واندراک» اهل جمهوری چک، که استاد و دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد و پژوهشگر علوم کامپیوتر مرکز تحقیقاتی آی بی ام است ازدواج کرد. حاصل این پیوند زناشویی دختری به نام «آناهیتا» می باشد.

وی در کودکی آرزو داشت نویسنده شود و هیجان انگیزترین لحظات زندگی اش را با خواندن رمان سپری می کرد. بنا به گفته ی خودش به خواندن تا حدی علاقه داشت که هر نوشته ای به دستش می رسید آن را با اشتیاق فراوان می خواند.

مریم میرزاخانی هیچ گاه دوست نداشت زیر ذره بین رسانه ها و نشریات قرار بگیرد به همین دلیل تاکنون مصاحبه های اندکی از ایشان منتشر شده است.

عکس های مریم میرزاخانی

مریم میرزاخانی درگذشت

در تیرماه 1396 بود که خبر بستری شدن مریم میرزاخانی در یکی از بیمارستان های آمریکا به علت ابتلا به بیماری سرطان اعلام شد. گویا ایشان از چهار سال قبل به بیماری سرطان سینه دچار شده بودند و این سرطان تا مغز استخوان او پیشروی کرده بود.

پدر و مادر وی پس از اطلاع از بستری شدن فرزندشان بلافاصله برای مراقبت و حمایت از ایشان به آمریکا رفتند. اما در کمال تاسف مریم میرزاخانی در بیست و سوم تیرماه 1396 در سن 40 سالگی در یکی از بیمارستان های کالیفرنیا از دنیا رفت.

سیارک 321357 میرزاخانی توسط مرکز بررسی ریزسیارها رسما به افتخار ایشان نام گذاری شد.

افتخارات و جوایز مریم میرزاخانی

دریافت مدال طلا المپیاد جهانی ریاضی سال 1994 در هنگ کنگ

کسب مدال طلا با نمره ی کامل در المپیاد جهانی ریاضی سال 1995 در کانادا

همکاری با پژوهشگاه دانش های بنیادی تهران از سال های 1995 تا 1999

کسب جایزه ی افتخاری دانشگاه هاروارد در سال 2003

کسب جایزه ی برترین فارغ التحصیلان دانشگاه هاروارد در سال 2003

دریافت جایزه ی پژوهشگر برتر موسسه ی Clay Mathematics Institude در سال 2004

دریافت جایزه ی ای ام اس بلومنتال در سال 2009

دعوت شدن به کنگره ی بین المللی ریاضیدانان در سال 2010 و سخنرانی درباره ی توپولوژی و سیستم های دینامیکی و ODE

کسب جایزه ی AMS Ruth Lyttle Satter Prize که توسط انجمن ریاضی آمریکا هر دو سال یک بار به برترین تحقیقات ریاضی داده می شود

کسب جایزه ی تحقیقاتی کلی در سال 2014

سخنرانی در انجمن بین المللی ریاضیدانان در سال 2014

دریافت مدال فیلدز در سال 2014 در سئول

برگزیده شدن به عنوان معاون خارجی فرهنگستان علوم فرانسه در سال 2015

برگزیده شدن و عضویت در انجمن فلسفه ی آمریکا در سال 2016

عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا در سال 2016

عضویت در فرهنگستان علوم و هنر آمریکا در سال 2017